“Nowruz Mubarak” aan al onze Iraanse vrienden! (of Gelukkig Perzisch Nieuwjaar!) Voor iedereen die deze feestdag niet kent, laten we je kennis laten maken met dit familiale lentefeest!
Een speciale vakantie
Op 20 maart (de eerste dag van de lente) vierden mensen in Iran en andere Westerse en Centraal-Aziatische landen het begin van het Perzische Nieuwjaar of Nowruz (ook wel gespeld als Noo-rooz of Norooz).
Van alle nationale feestdagen in Iran is dit de kleurrijkste en belangrijkste. Nowruz is een seizoensgebonden viering van wedergeboorte, de overwinning van de zon en de terugkeer van de lente, die zijn wortels heeft in de oude religie van het Zoroastrisme.
Wat Nowruz speciaal maakt als lentefeest is dat het al meer dan 3000 jaar bestaat in Iran! Verschillende veroveringen, de komst van de islam, Mongoolse invallers, nieuwe landsgrenzen, verschillende religieuze groeperingen en zelfs de Iraanse revolutie; niets heeft de Perzische en Turkse bevolking ervan weerhouden om Nowruz al duizenden jaren te vieren. Het is een symbool van de continuïteit van de oude Perzische cultuur ondanks de ontberingen en veranderingen die de tijd met zich meebrengt.
Nowruz gewoonten en tradities
Nowruz is een echte familiefeestdag: familieleden komen een paar dagen voor het nieuwe jaar samen en beginnen met ‘het huis op te schudden’ of alles in huis schoon te maken. De meeste mensen volgen de gewoonte om nieuwe kleding te kopen om het nieuwe jaar mee te beginnen.
Niet alleen wereldse frisheid is belangrijk, maar ook je geestelijke reinheid. Mensen springen op Rode Woensdag over vuurkorven en reciteren verzen voor zuivering: “Geef me je gezonde rode kleur en neem mijn ziekelijke gele salon terug”, waarbij ze het vuur vragen om hun ziekte en vermoeidheid (geel) weg te nemen en te vervangen door warmte en energie (rood).
De Iraniërs hebben voor de viering hun eigen kerstman ingelijfd: Oom Nowruz en zijn handlanger Haji Piruz kondigen de komst van de lente aan. Oom Nowruz is vaak een oudere man met een witte baard die cadeautjes uitdeelt aan kinderen. Zijn hulpje heeft een zwart geschilderd gezicht en zingt vrolijke liedjes terwijl hij op een tamboerijn speelt, tot groot vermaak van iedereen.
Na de eerste dag wordt van de mensen verwacht dat ze alle familieleden, vrienden en buren bezoeken. Omdat dit lang kan duren, zijn de meeste bezoeken meestal kort en heeft elk huis grote voorraden gebak, thee en vers en gedroogd fruit om de gasten te bedienen.
Op de 13e dag wordt een speciale pot met groen, Sabzeh genaamd, weggegooid om al het ongeluk weg te gooien dat de spruiten van de familie hebben verzameld. Iedereen gaat op deze dag naar buiten en brengt een gezellige familiedag door in een park of buiten, met picknicks en feestjes, om ongeluk en chaos die geassocieerd worden met het getal dertien af te weren en zo het einde van alle vieringen aan te geven.
Traditionele Nowruz tafelschikking
Een van de belangrijkste tradities is de voorbereiding van de Haft Seen tafel in het familiehuis. Deze tafel wordt versierd met zeven voorwerpen die de lente symboliseren en staan voor wat mensen wensen in het nieuwe jaar. Traditioneel beginnen de namen van deze voorwerpen allemaal met de letter “Seen” van het Perzische alfabet. Tegenwoordig zijn ze dat:
- Sabzeh: een pot met groene linzenscheuten, speciaal gekweekt voor Nowruz, voor de wedergeboorte,
- Samanu: een zoete pudding gemaakt van tarwe voor overvloed,
- Serkeh: azijn voor geduld en wijsheid,
- Ziener: knoflook voor de gezondheid,
- Senjed: gedroogde lotusvrucht voor de liefde, want er wordt gezegd dat de geur van een bloeiende lotusboom mensen halsoverkop verliefd maakt en al het andere vergeet,
- Seeb: appels voor schoonheid,
- Somaq: sumakbessen die de kleur van de dageraad vertegenwoordigen, omdat Nowruz in het Farsi letterlijk ‘nieuwe dag’ betekent.
Omdat het een lentefeest is, zetten de meeste mensen lentebloemen op tafel. Tulpen en hyacinten worden gezien als zeer gunstige toevoegingen aan de Haft Seen tafel. (Voeg je eigen lentebloemen toe aan je huis met een van onze potten!)
Andere voorwerpen die op tafel kunnen worden gezet zijn een kom met goudvissen, gouden munten, rozenwater, spiegels, kaarsen en versierde eieren. En natuurlijk kan de tafel zelf worden bekleed met mooi nieuw linnen.
De meeste huishoudens zullen ook een dichtbundel van de beroemde Perzische dichter Hafez op tafel leggen. Als er iets wezenlijk Perzisch is, dan is het wel genieten van het lezen of voordragen van Hafez-poëzie!
Eten en drinken
Eten en drinken spelen een zeer belangrijke rol tijdens Nowruz. Verschillende ingrediënten en hoofdgerechten zijn onmisbaar voor de viering en veel vrouwen bakken en koken dagenlang ter voorbereiding.
Enorme hoeveelheden verse en gedroogde groene kruiden, altijd een hoofdbestanddeel van de verbazingwekkende Perzische keuken, nemen een centrale plaats in op de Nowruz eettafel, als symbool van wedergeboorte en lente. Vis en eieren zijn terug te vinden in de hoofdgerechten: vis symboliseert het leven, terwijl eieren staan voor vruchtbaarheid. Sommige mensen doen wensen bij een speciale soep met noedels. Noedels staan voor problemen en persoonlijke moeilijkheden; door ze te eten ontwar je je problemen. Er worden zeven soorten snoep gebakken en aan bezoekers gegeven, ter herinnering aan de Perzische held Jamshid die duizenden jaren geleden suiker ontdekte tijdens Nowruz!
Onthoud dat lekker eten mensen samenbrengt!
In een tijd waarin de wereld zo onderling verbonden is, maar nog steeds zoveel moeilijkheden en conflicten moet overwinnen, is het fijn om een feestdag te hebben die religie en nationale identiteiten overstijgt en in plaats daarvan focust op het geluk van familie en gemeenschap!
Gelukkig Perzisch Nieuwjaar allemaal!